Azaltım Çalışmaları - Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Web Sitesi

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin hava kalitesinin iyileştirilmesi ve kirliliğin azaltılmasına yönelik çalışmaları

Doğalgazın Yaygınlaştırılması

Hava kirliliği ile mücadelede en etkili yöntem temiz yakıt kullanmaktır. Bu nedenle, İstanbul Büyükşehir Belediyesi temiz yakıt doğalgazı yaygınlaştırma çalışmalarını büyük bir hızla yürütmektedir. İGDAŞ’ın abone sayısı bugün itibariyle 7 milyon civarındadır.

Kaliteli Kömür Temini ve Denetimi

Hava kirliliğinin azaltılabilmesi için, kaliteli kömür kullanılması zorunluluğu gereğinden hareketle, Belediye Başkanlığımızın önerisiyle, 1995 yılından itibaren alınan İl Mahalli Çevre Kurulu Kararlarıyla, İlimizde tüketilecek kömürlere (ithal, yerli, briket kömürlere) kalite sınırlaması getirilmiş ve tüketime sunulacak kömürlerin mutlaka iyileştirme-zenginleştirme tesislerinde işleme tabi tutulan torbalanmış kömür olmaları sağlanmıştır.

İlimizde kullanılan kömürlerin belirli kaliteye getirilmesi ile daha az tüketilmesi sağlanmıştır. Daha önceki yıllarda 8-10 milyon ton olan ve kalite olarak uygun olmayan kömürlerin yerine kaliteli kömür kullanımının temini ile kömür kullanımının 2014-2015 kış sezonu için 1 milyon tonun altında gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.

İstanbula sevk edilen kömürlerin İl Mahalli Çevre Kurulu Kararlarıyla belirlenen özeliklere haiz olup-olmadıklarının kontrolü için, şehir girişlerinde ve şehir içinde satış yerlerinden alınan numuneler, Belediyemize ait Yenibosna’da bulunan Avrupa Yakası Çevre Laboratuvarı’nda analiz edilebilmektedir. Analizler sonucunda, İl Mahalli Çevre Kurulunca belirlenen spektlere uygun kalitede olmayan kömürlerin satışı engellenerek ilgilileri hakkında yasal işlemler uygulanmaktadır. Laboratuvarımız tam teşekküllü olup, bünyesinde uzman elemanlar çalıştıran ve TÜRKAK tarafından akredite belgesine haiz bir laboratuvardır.

Ulaşım Yatırımları

2004-2013 yılları arasında ulaşıma 24,45 milyar TL yatırım yapılmış olup, bu rakam toplam yatırım miktarının yarısını oluşturmaktadır. Toplu taşıma sistemlerinin yaygınlaşmasıyla hem ortalama yolculuk süreleri kısalmakta hem de özel araç kullanımları azalmaktadır. Örneğin metrobüs sisteminin devreye girmesiyle, sefer sayıları azalmış ve daha fazla yolcu taşınmaya başlamıştır. Bu sayede günlük 242 ton akaryakıt tasarrufu sağlanmıştır. Özel araç kullanıcılarından metrobüsü tercih edenler de göz önünde bulundurulduğunda trafikten atmosfere salınan hava kirleticilerde azalma olmuştur.

Belediyemiz tarafından desteklenen Doç. Dr. Alper ÜNAL tarafından hazırlanan “Toplu Taşımanın İstanbul Hava Kalitesine Pozitif Etkilerinin Belirlenmesi: Metrobüs Örneği ” Konulu akademik araştırma sonuçlarına göre Metrobüs sistemi sayesinde yılda maksimum 30 ton partikül madde ve 770 ton karbon monoksit azaltımı gerçekleştiği hesaplanmıştır. Özellikle gerçekleşen 3 ug/m3 azalma, hem metrobüs hattını kullanan hem de civar bölgelerde yaşayan Istanbullular için çok önemlidir. Dünya Sağlık Örgütünün açıkladığı verilere göre partikül madde de gerçekleşen her 10 ug/m3 artışın ölüm oranını yüzde 1.2’ye kadar artırdığı bilinmektedir. Bu verilerden yola çıkılırsa Metrobüs sistemi sayesinde yılda yüzde 0.4 veya Metrobüs hattı civarında yaşayanlar düşünüldüğünde (4 milyon varsayım yapılırsa) yılda 15000 daha az ölüm olacağı öngörülebilir.

Büyükşehir Belediyemiz İETT araç filosunu sürekli yenilemektedir. Filoda ekonomik ömrünü tamamlayan otobüslerin yerine ikame etmek ve sürekli artan yolcu talebini karşılamak için çevre dostu motora sahip, alçak tabanlı ve klimalı tobüs alımları gerçekleştirilmektedir.

Ulaşım araçlarının birbirleriyle koordinasyonunun sağlanması ve “Park et ve Devam et” ve (R&R) uygulamasının yaygınlaştırılması

Ulaşım koordinasyonunun sağlanması ve toplu ulaşımın teşvik edilerek araç emisyonlarının azaltılması amacıyla, metrobüs başlangıç noktalarında otoparklar yapılmış ve gün içerisinde yoğun ve uzun mesafeli olarak araç kullanan kişilerin metrobüs, metro gibi toplu ulaşım araçlarıyla gideceği yere ulaşımı daha kısa sürelere indirilmiştir.

Akıllı Ulaşım Sistemleri

Trafik Kontrol Merkezi, Çağrı Merkezi, trafik kameraları, trafik ölçüm sistemleri, web uygulamaları, değişken mesaj sistemleri, online kavşak kontrol sistemi, cep trafik, emniyet şerit ihlal tespit sistemleri gibi uygulamalar sayesinde trafik sıkışıklığı ve trafikten kaynaklanan emisyonlar azaltılmaktadır. Örneğin, anayol akışının gereksiz kesilmesini önlemek için sinyalize kavşaklardaki bağlantı yollarına yerleştirilen sensörler ile bağlantı yolunda araç olup olmaması durumuna göre sinyal sürelerini otomatik olarak ayarlayan online kavşak sistemi sayesinde, bir kavşak bazında yapılan çalışmada yılda 50 ton e CO2 emisyonu azaltılabileceği hesaplanmıştır.

Sürücülerin çevre dostu sürüş teknikleri konusunda bilgilendirilmesi

İstanbul Büyükşehir Belediyemiz İstanbul’daki taksi şoförlerimizin bilinçlendirilmesini sağlamak, çevre dostu sürüş tekniklerini özümsemek ve trafikle ilgili temel bilgi, becerilerini geliştirmek amacıyla taksi şoförlerine yönelik olarak 2008 yılında düzenlediği “mesleki geliştirme ve uyum kursu” başlığı altındaki eğitimleri tamamlayan 8781 taksi şoförünü eğitimini gerçekleştirmiştir. Bu çerçevede Belediyemiz bünyesinde çalışan şoförler de benzer eğitimlerden geçirilmiştir.

Yeşil alan ve ağaçlandırma çalışmaları

İstanbul’u yaşanmaktan, görülmekten keyif alınan “Yeşiller içinde bir metropol’e” dönüştürmek için park, bahçe ve yeşil alanlarını nicelik ve nitelik olarak zenginleştirmeyi stratejik amaç olarak belirleyen Belediyemiz bu doğrultuda yaptığı çalışmalarla İstanbul’a yeni yeşil alanlar kazandırmıştır.

Sanayi tesislerinin denetimi

Sanayi tesislerinin hava kirliliği yönünden denetimleri İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. 1. Sınıf GSM’lere ruhsat verme yetkisi Belediyemizde bulunduğundan yönetmeliklerde belirtilen şartları sağlamayan veya şikayete konu emisyon iznine tabi tesisler Yönetmelik doğrultusunda incelenmesi ve gerekeğinin yapılması amacıyla İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne bildirilmektedir. Sanayi tesisleriyle ilgili zaman zaman müşterek denetimler yapılmaktadır.

Uçak Trafiği

İstanbul da iki adet uluslararası havalimanı bulunmaktadır. Bunlardan Avrupa yakasındaki İstanbul Havalimanı dünyanın en yoğun havalimanlarından olup, yıllık 95 milyon yolcu sayısına ulaşmıştır. Anadolu yakasında bulunan Sabiha Gökçen Havalimanı ise daha küçük ölçekli olmakla beraber önemli miktarda iç hat uçuşuna ev sahipliği yapmakta, yıllık 31 milyon yolcu sayısına sahiptir. Bu havalimanları, hem yer emisyonları, hem uçak emisyonları, hem de bu alanlara olan yolcu trafiği açışından önemli emisyon alanları oluşturmaktadır.

Gemi Trafiği

İstanbul Boğazı sahip olduğu önemli trafik yoğunluğu ve neden olduğu hava kirliliği açısından İstanbul için önemli kirletici kaynaklardan bir tanesidir. İstanbul Boğazı’ndaki trafik hacmi günümüzde oldukça tehlikeli ve kritik boyutlara ulaşmıştır. 1936 yılında İstanbul Boğazı’ndan günde yalnız 17 gemi geçmekte iken, bu rakam 2008 – 2011 yılları arasında günde ortalama 135 – 157 gemi arasında değişkenlik göstermiştir. 2022 yılında 35.000 gemi geçişi gerçekleşmiştir. Bu trafiğe ilave olarak, İstanbul Boğazı’nda ayrıca yoğun bir yerel deniz trafiği de bulunmaktadır.

Envanter Çalışmaları

İstanbul’da yıllar içinde sektörel bazda birçok emisyon envanteri hazırlanmıştır. Ancak bu envanterler sadece endüstri, evsel ısınma gibi belli başlı kaynakların yıllık toplam emisyon miktarları hakkında bilgi vermiştir. Bununla birlikte son 10 yılda daha kapsamlı ve amaçlı envanterler hazırlanmaya başlanmıştır. Bunlardan ilki 2005 yılında İstanbul Çevre Koruma Daire Başkanlığımız ve EMBARQ tarafından ortak yürütülen ve İstanbul’daki araç emisyonlarının azaltılmasını hedefleyen bir proje kapsamında oluşturulmuştur. Genelde kullanılan hazır emisyon faktörleri üretmek yerine İstanbul trafik ve araç çeşitliliğini temsil edecek şekilde emisyonlar ölçülmüş ve ilk defa şehrin gerçek trafik emisyon yapısı ortaya çıkarılmıştır. Üretilen bu araç emisyonları daha sonra kaynak ve amaç açısından daha kapsamlı envanterlerin üretilmesinde temel oluşturmuştur.

Bir diğer çalışma ise, Avrupa Birliği (AB) Life Programı kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesimiz (İBB) ve Dokuz Eylül Üniversitesi ile birlikte gerçekleştirilen ve endüstriyel yanma, evsel ısınma ve trafik kaynaklarını içeren envanterdir. Bu envanter 1 km alansal ve 1 saatlik zamansal çözünürlükte hazırlanmış olup NOX, CO, SO2, VOC ve PM10 kirleticilerini içermektedir.

	Emisyonlar(t/y)
	PM₁₀	SO₂	NO_X	NMVOC	CO
Endüstri	7,63	58,46	9,39	117	1,71
Evsel Isınma	13,63	10,98	7,01	18,35	123,51
Trafik	5,20	1,01	138,00	38,50	270,00
TOTAL	26,46	70,46	154,40	56,96	395,22

Halkın Bilgilendirilmesi

İstanbul Büyükşehir Belediyemiz, hemşerilerimizin yaşadığı şehrin hava kalitesini bilmesinin en temel hakkı olduğu gerçeğinden yola çıkarak hava kalitesi ölçüm sonuçlarını halkın bilgisine sunmaktadır. İstanbul Hava Kalitesi verilerinin kamuoyu ile paylaşılmasında daha verimli ve halkın yaşadığı ortam havasının kalitesini ve sağlığına muhtemel olumsuz etkilerini daha iyi anlayabilmesi için hava kalitesi ölçüm değerlerimiz her gün internet adresimizde yayımlanmaktadır. Aynı zamanda, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile yapılan protokol çerçevesinde İstanbul Hava Kalitesi Ölçüm verilerinin Bakanlığın internet sitesinde yayımlanması için gerekli alt yapı sağlanmış ve Şubat 2007 de yayına başlamıştır. Bu web sitesi hizmeti sayesinde hava kalitesi saatlik izlenebilmektedir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hava Kalitesi Laboratuvarlarında ölçülen hava kalitesi ölçüm değerlerimiz her gün Çevre ve Orman Bakanlığı’nın www.havaizleme.gov.tr internet adresinde yayınlanmakta, online olarak her saat başı bilgiler güncellenmektedir.

İstanbul’da Hava Kalitesi Yönetimi için CBS Tabanlı Bir Karar Destek Sistemi

“İstanbul’da Hava Kalitesi Yönetimi için CBS Tabanlı Bir Karar Destek Sisteminin Geliştirilmesi” projesi, LIFE Üçüncü Ülkeler Programı çerçevesinde 1 Şubat 2007 – 31 Ocak 2009 döneminde gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma kapsamında Türkiye’de ilk defa büyük bir şehirde hava kalitesi yönetimi için bir karar destek sistemi geliştirilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre İstanbul Büyükşehir Belediyesi gelecekte hava kalitesini daha da iyileştirmek için “İstanbul Hava Kalitesi Stratejisi” başlıklı bir eylem planı hazırlamıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı ilgili planlama bölümleriyle işbirliği halinde karar destek sistemini kullanmaya başlamış, kentteki hava kalitesini iyileştirmek için düzeltici eylemleri planlamakta, ana eksenini “İstanbul Hava Kalitesi Stratejisi” raporunun oluşturduğu eylem planlarının uygulanması takip edilmektedir.

2004 – 2013 yılları arasında ulaşıma 24,45 milyar TL yatırım yapılmış olup, bu rakam toplam yatırım miktarının yarısını oluşturmaktadır. Toplu taşıma sistemlerinin yaygınlaşmasıyla hem ortalama yolculuk süreleri kısalmakta hem de özel araç kullanımları azalmaktadır. Örneğin metrobüs sisteminin devreye girmesiyle, sefer sayıları azalmış ve daha fazla yolcu taşınmaya başlamıştır. Bu sayede günlük 242 ton akaryakıt tasarrufu sağlanmıştır. Özel araç kullanıcılarından metrobüsü tercih edenler de göz önünde bulundurulduğunda trafikten atmosfere salınan hava kirleticilerde azalma olmuştur.

ESKİ HALİ

YENİ HALİ